Larimar

Historia odkrycia

Z istnienia larimaru zdawano sobie sprawę już od dawna. Mieszkańcy Dominikany przypuszczali, że kamień ten tworzy się w morzu – inaczej jak wytłumaczyć, że jego kawałki leżą na plażach. Naukowcy i jubilerzy zainteresowali się nim dopiero w latach siedemdziesiątych XX wieku. W 1974 roku członek Korpusu Pokoju Norman Rilling oraz Dominikańczyk Miguel Méndez natknęli się na ten niebieski kamień właśnie podczas spaceru piaszczystym brzegiem Morza Karaibskiego. Postanowili nazwać go larimar. Nazwa ta miała być połączeniem imienia córki Méndeza  – Larissa oraz słowa mar, co po hiszpańsku znaczy morze. Jeszcze w tym samym roku szef Dempartamentu Minerałów i Kamieni Szlachetnych Smithsonian Institution Paul E. Desautels dokonał dwóch obserwacji, kluczowych dla dalszych losów kamienia.

Larimar wydobywany jest w górach Sierra de Bahoruco niedaleko Barahony

Zauważył mianowicie, że larimar stanowi odmianę pektolitu, minerału który nigdzie indziej na świecie nie występuje w niebieskiej barwie, a także, że na plażę zawędrował on nie na morskich falach, lecz od strony gór razem z prądem rzeki Bahoruco. Pierwsza obserwacja uczyniła larimar dobrem narodowym Dominikany, druga – wskazała miejsce, gdzie tego dobra szukać.

Czemu larimar jest wyjątkowy?

Niespotykana barwa

Larimar zbudowany jest głównie z włóknistego pektolitu (krzemianu wapnia i sodu), któremu towarzyszą niewielkie ilości innych minerałów kalcytu, chalcedonu, miedzi rodzimej, hematytu, natrolitu, apatytu, tytanitu, prenitu, danburytu, datolitu, chalkozynu, a nawet materii organicznej. Sęk w tym, że pektolit jest minerałem o nieciekawej biało-szaro-żółtej barwie.

Co więc sprawia, że larimar jest tak niezwykły? Przede wszystkim jego niebieski kolor z białymi plamami, który przywodzi na myśl rajskie morza lub błękitne niebo z płynącymi po nim pierzastymi obłokami. Niebieski pektolit występuje tylko w Dominikanie, w górach Sierra de Bahoruco i wydobywany jest w jednej jedynej kopalni w Los Chupaderos, położonej 10 km na południowy zachód od miasta Barahona. Naukowcy nie są zgodni, co do tego, skąd wzięła się ta niezwykła, niebieska barwa. Być może odpowiadają za nią domieszki miedzi, a może innych pierwiastków, np. wanadu, manganu, czy ołowiu.

W szlifierni larimaru

Zagadka twardości

Zagadką, do tej pory nie wyjaśnioną przez geologów, jest też twardość larimaru. W skali Mohsa dochodzi do 7, podczas gdy wystąpienia pektolitu z innych miejsc mają twardość znacznie niższą: 4,5 – 5 w skali Mohsa.

Kamień który krystalizował we wnętrzu drzew.

Larimar występuje głównie w żyłach i szczelinach skał magmowych, a także w miejscach kontaktu zasadowych wulkanitów i skał węglanowych. Powstawał w okresach między kredą a eocenem na skutek działalności wulkanicznej. Wtedy to zmierzająca w stronę powierzchni ziemi magma wciskała się w istniejące już skały, tworząc swego rodzaju kominy.

Następnie po wypłynięciu zastygała, a w pustki pogazowe dostawały się gorące roztwory nasycone jonami sodu, wapnia i innych pierwiastków. Z nich właśnie krystalizował larimar. Ciekawostką jest natomiast, że minerał ten znajdowany jest również we fragmentach skamieniałych pni drzew. Skąd się tam wziął? Otóż, po wybuchu wulkanu rzeki lawy spływały z gór, zalewając po drodze lasy. I tam, we wnętrzu fragmentów zatopionych przez gorący potok drzew, wykrystalizował później larimar.

Larimar w biżuterii

Ponieważ larimar jest kamieniem nieprzezroczystym lub przeświecającym, nadaje mu się szlif kaboszonowy. Oczka różnej wielkości oprawia się następnie w srebro. Dominikańczycy tworzą z larimaru uroczą biżuterię, łącząc go z innymi lokalnymi materiałami: bursztynem dominikańskim i różowymi fragmentami muszli ślimaka Skrzydelnika wielkiego.

Autor:
Olga Siemońska – artysta jubiler, rzeczoznawca kamieni szlachetnych, filolog