Kolekcja krzemienia pasiastego
Krzemień pasiasty to nasza duma
W trzeciej sali muzealnej i częściowo w szlifierni można oglądać, jedną z największych w kraju, wielokrotnie nagradzaną na wielu wystawach w kraju i za granicą, kolekcję krzemienia pasiastego będącego regionalnym kamieniem jubilerskim z największą na świecie oszlifowaną konkrecją (80 kg). Świętokrzyski unikat w eleganckiej szarości, w pierwszej chwili wydaje się nieco monotonny, lecz po bliższym poznaniu zaskakuje mnogością deseni i obrazów w nim zaklętych. W kolekcji przeważają okazy szlifowane bezpośrednio z surowego kamienia, tzn. krzemień przed obróbką nie jest cięty, ale łupany. Nawiązuje to do jego pierwotnego wykorzystania, jako kamienia łupanego i współgra z pasiastym rysunkiem, tworząc efekt trójwymiarowości.
Taka metoda szlifu krzemienia pasiastego jest bardzo trudna i pracochłonna. Do tak dużych okazów została pierwszy raz użyta w naszej pracowni przez właściciela Dariusza Siemońskiego w 2005 roku, a wyszlifowanie takiej liczby eksponatów było nie lada wyczynem. W kolekcji znajdują się także kaboszony, rzeźby, bibeloty i biżuteria wykonane także w naszej pracowni. Miejsce ekspozycji ozdabiają zdjęcia ukazujące malowane krzemiennymi pasami obrazy.
Pochodzenie krzemienia pasiastego
Krzemień pasiasty jest formą skały osadowej zbudowanej głównie ze skrytokrystalicznego kwarcu (chalcedonu) z domieszką ziaren kwarcu, węglanu wapnia oraz opalu. Występuje w złożach wapienia w postaci bulastych konkrecji o średnicy do kilkudziesięciu centymetrów. Jedna z teorii głosi, że kwarc, z którego składa się krzemień jest pochodzenia organicznego. Budowały z niego szkielety gąbki żyjące masowo w ciepłych morzach jurajskich, około 150 mln lat temu. Kwarc wypłukany z obumarłych cząstek gąbek krystalizował później wokół jąder krystalizacji układając się koncentrycznie tworząc na przemian jasne i ciemne smugi.
Każdy kawałek krzemienia zachwyca niezwykłym obrazem i wyszlifowany jest niemal dziełem sztuki. Widać to nie tylko w dużych okazach, ale także w małych wykonywanych ręcznie kaboszonach, wykorzystywanych późnej do produkcji unikatowej biżuterii.
Świętokrzyski unikat
Najpiękniejszy krzemień pasiasty występuje tylko w jednym miejscu na ziemi – w wapieniach górnej jury w północno – wschodniej części Gór Świętokrzyskich, ciągnąc się pasem od Ożarowa, przez Krzemionki Opatowskie do Iłży. W Krzemionkach wydobywany był już w neolicie i służył do produkcji siekierek, przede wszystkim o znaczeniu kultowym i magicznym. Dziś w Krzemionkach Opatowskich znajduje się rezerwat archeologiczny i tam już krzemienia się nie wydobywa. Jest pozyskiwany tylko jako odpad w kopalniach wapienia w Śródborzu k/Ożarowa i w Iłży, i wykorzystywany do produkcji biżuterii i bibelotów. Trochę gorszej jakości, ale także bardzo atrakcyjny jest krzemień z okolic Małogoszcza.
Krzemień pasiasty w naszej codzienności
Od wielu już lat otaczamy się krzemieniem pasiastym. Wszyscy wytwarzamy ozdoby z tego kamienia, które także sami nosimy. Zaraziliśmy miłością do niego ludzi nam bliskich. Z całą odpowiedzialnością możemy twierdzić , że krzemień pasiasty to kamień optymizmu. Codziennie doświadczamy jego cudownych właściwości. Krzemień pasiasty to jedyny kamień ozdobny prawdziwie polski. Każda Polka powinna go nosić, jeżeli nie w postaci biżuterii z krzemienia pasiastego, to chociaż w torebce jako kamyk „ na szczęście”. Wtedy w każdym momencie może kogoś obdarować oryginalnym, polskim prezentem.
